Manguel maakt van zijn zoektocht naar Homerus een receptiegeschiedenis en soms een beetje een Odyssee. Je zou in de verleiding kunnen komen zijn boek als een Odyssee van de Odyssee te lezen. Maar daarvoor ligt de nadruk in het boek tezeer op de Ilias.
Geen theorieën over het vreemde laatste hoofdstuk van de Ilias, hooguit een tamelijk droge samenvatting van elk der 48 hoofdstukken van het epische werk. Wel een grote aandacht voor de vrouwen, voor de theorie van Samuel Butler dat Homerus een vrouw was. Hier ligt dan misschien ook zoiets als een sleutel tot het begrijpen van Manguels onderneming.
Hoe dan ook, Manguel geeft blijk van sympathie voor de Italiaanse romanschrijver Alessandro Baricco, die zijn eigen versie van de Ilias schreef en opvoerde in 2005, in de schaduw van de oplevende oorlogen in de wereld. Vrouwen zijn ook bij Homerus sterk in het uitstel van de oorlog door woorden. Woorden over oorlog blijken te kunnen functioneren als substituut-oorlog: ze bieden dezelfde voordelen, dezelfde intense ervaring, niet de nadelen. Dat geldt zelfs voor een lofzang op de oorlog. Zoals dus de Ilias. Homerus schiep een monument voor de oorlog.
Het gaat ons lezers van Homerus niet om een bepaalde oorlog, maar om het leven van de mensheid. Het komt overeen met de oorlog der interpretaties, hoewel die oorlog om Homerus sterker getekend is door het besef dat Homerus zelf ons bijeen houdt. Het komt overeen met het geheimschrift à la Borges omdat we niet begrijpen waarom een schrijver maar over die drie millennia blijft springen.
Manguels laatste bod: Homerus spreekt over ons leven, onze dood en willekeur. Want dat is wat de oorlog ons brengt, maar ook het leven zelf, dat we daarom kunnen zien als een oorlog. De oorlog is daarom een monument van het leven, de Ilias een monument voor de oorlog, Manguels boek een monument voor de Ilias, deze blog een monument voor Manguel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten